Şirin bir ilçemiz: Çatalca - Mayıs 2011

Ülkemiz o kadar güzel ki!

Her yerini görmek, her karışını gezmek istiyoruz. Artık sıcak havalar da kendini iyiden iyiye gösterdi. Mayıs'ın içinde bir gün, hemen yakınımızdaki Çatalca'ya doğru yola çıkıyoruz.

Çatalca, İstanbul'a 45 km mesafede. Otoyoldan giderek, ilçe merkezine varıyoruz.

Çatalca, Osmanlı döneminde sayfiye yeri olarak kullanılmış. Merkez nüfusu 17.000. Trakya'nın kapısı. Sefere çıkan padişahlar, mutlaka Çatalca'da kamp kuruyor. Çatalca tarihinin %90'ının, hala yer altında olduğu söyleniyor. Her kazıda, inanılmaz eseler, gün yüzüne çıkıyor.

"Topuklu çeşme"de aracımızdan iniyoruz. Gezimizin bundan sonrasını yürüyerek yapacağız. Kaleiçi'ni gezeceğiz.

Kaleiçi, iki büyük mahalleye ayrılmış. Bir bölümü Müslüman mahallesi; bir bölümü Hırıstiyan mahallesi. Kaleiçi, mimari yapısını korumuş. 15 sene öncesine kadar, Arnavut kaldırımları da varmış. 15 yıl önce, yeni bir düzenleme yapılmış; kaldırım taşları atılmış. Oysa, bu taşlar, Bergama'dan çıkan granitten yapılmış.

Birinci Balkan harbinde, Bulgarlar, Çatalca'ya kadar gelmiş. Hırıstiyan mahallesine dokunmamışlar. Müslüman mahalleleri çok hasar görmüş. Mübadele Müzesi'nin binası, eskiden bir tavernaymış. Restore edilmiş. Müzeye dönüştürülmüş. Müze, pazartesi hariç, her gün gezilebiliyor.

Müzede, eski elbiseler, notalar, tarihi kartpostallar, bir"kara tuğla", küpler, ... var. "Gülcemal" vapurunun maketi ilgimizi çekiyor. Mübadillerin taşınması, büyük ölçüde Seyri-i Sefain idaresine ait gemilerle yapılmış. Gülcemal gemisi, belleklerde silinmeyen bir iz bırakmış.

Kaleiçi'ni gezmeye devam ediyoruz. Jandarma Komutanlığı olarak kullanılan binaya geliyoruz. Geçmişte bu bina, rahibe okulu olarak kullanılmış. Geçtiğimiz yola "Papaz yolu" deniyor. Kilise, daha aşağılarda. Papazlar, papaz yolundan giderek, kiliseye geçiyor.

Bu binanın üzerinde, eskiden büyük bir çan varmış. Mekanizmasının altından olduğu söyleniyor.

Çatalca, erguvanlarıyla meşhur. Mayıs ayındayız. Her taraf erguvan dolu. Erguvanlar Mayıs ayında açmasına rağmen, "Erguvan Festivali" Temmuz'da yapılıyor.

Ferhat Paşa camiine geliyoruz. Camii, Mimar Sinan'ın bir eseri. Halim Giray'ın mezarı da burada. Hemen öyküsünü anlatalım. Fatih Sultan Mehmet, döneminde "Kardeş katli vaciptir" demiş. Kırım Hanlarından Halim Giray, Çatalca'ya gelmiş. İkinci İbrahim'in bir türlü oğlu olmuyor. Halim Giray, beklemeye başlamış. İkinci İbrahim'in oğlu olmazsa, o iktidara gelecek. Neden sonra, İkinci İbrahim'in oğlu oluyor. Halim Giray da Çatalca'da kalıyor. Mezarının Ferhat Paşa camiinde olduğu söyleniyor.

Vakit öğlen oluyor. İyice acıkıyoruz. Çatalca'nın yöresel yemeklerinden tadıyoruz. Petro (tavuklu, cevizli, sarmısaklı, yoğurtlu, bir tepsi yemeği); Pita (tepsi böreği; pırasalı, kıymalı, peynirli çeşitleri var); Dilme (bir çeşit tatlı. Tepside hazırlanıyor. Karadenizlilerin Laz böreğine benziyor. En önemli farkı, bunun üçgen değil, tepside olması) yiyoruz.

Yemekten sonra, araçla, "Alaiye Şehitliği"ne geliyoruz. Birinci Balkan harbinde, bir tabyanın tamamı, tam 657 kişi, 1 mermi bile atamadan burada şehit olmuş.

Öyküsü çok acıklı. Askerler, köylülerden süt alıyorlar. Parolayı, süt getiren köylülere vermişler. Köylünün biri, parolayı Bulgarlara vermiş......

Ertesi gün, intikam alınmış ama olanlar 657 askerimize olmuş.

Çatalca'nın köylerini gezmeye devam ediyoruz. Kalfaköy'e geliyoruz. Suyu meşhur. Kalfaköy, Bizans imparatorluğu döneminde kurulan ilk Türk köyü.

Sırada 600 yıllık Halife köyü var. Şeyh Sinan camiini, türbesini, hamamını, çeşmesini geziyoruz. 1400'lü yıllarda yapılmışlar. 600 yıllık geçmişleri var.

Şeyh Sinan türbesinin bakımını, oldukça yaşlı bir köylü yapıyor. Camii, kullanıma açık değil. Özel izinle içini geziyoruz.

Camii, çeşme, hamam ... hepsi bir külliye oluşturuyor. Yerleşim yeri çok büyük olmadığı için, medrese yok.

Çeşmenin şimdi suyu akmıyor ama, ihtişamı bugün bile yerinde.

Gözümüz, çeşmenin detaylarına takılıyor. Çok ince bir işçilik var. Bizi geçmiş devirlere götürüyor.

Subaşı köyünden Kabakçı köyüne geçiyoruz. Burada "Han mezarları" var. İlk mezar, İkinci Kaplan Giray'ın (1739-1771) mezarı. Kırım Hanlarından Selim Giray'ın oğlu.

İkinci Kaplan Giray bize şöyle sesleniyor:

" Ah kim gülgonca-i bağ-i Cihandım bir zaman,

Nam aver Gazi-yi Kaplangiray-i Nevcivan "

İkinci Kaplan Giray'ın mezarında şaman izlerine rastlıyoruz.

Yanındaki mezarın işlemeleri ise çok göz alıcı. Bir mermer, nasıl bu kadar işlenebilir diye düşünmekten kendimizi alamıyoruz.

Han mezarlarının tam karşısında "Tabiat anıtı" var. İki dev meşenin yaşını, en az 250 yıl diye tahmin ediyoruz. Yanılma olasılığımız çok büyük. Daha eski olabilirler.

Kabakçı köyünde bir de "Köy müzesi var. Müze, Seyfullah Oktay'ın eseri. İçeride yok, yok. Bahçesi de dolu.

Müze, dediğimize bakmayın. Bize daha çok bir depo izlenimi veriyor. Nargileler, eski lambalar, tüfekler, Singer dikiş makinaları, daktilolar, lambalı radyolar, ...

Biz müzeyi gezerken, eski günlerden kalma bir 45'lik plaktan çıkan nağmeler, bize eşlik ediyor. Marc Aryan mı istersiniz, Nuri Sesigüzel mi?

Gezimizin son durağı İnceğiz mağaraları. Mağaraların tarihi 2500 yıl öncesine kadar dayanıyor.

Mağaralar iki ayrı bölgedeymiş. Aralarında belirli bir mesafe varmış. Biz, ilk grup mağarayı geziyoruz. Dar bir patikadan tırmanarak, mağaralara ulaşıyoruz.

Buralar, hem Nekropol, hem de yerleşim yeri olarak kullanılmış. Mağaralar, birbirlerine insan yapısı tünellerle bağlı. Mağaralarda, Hırıstiyan keşişler yaşamış. Tavanlarda haç işaretine rastlıyoruz. Bilinçsiz defineciler, her yeri tahrip etmekten hiç çekinmemişler.

Üst kattaki mağaralara çıkmak biraz yürek işi. Ayağımızdaki spor ayakkabılara güvenip, yola devam ediyoruz.

Üst katların manzarası bir başka güzel. Yanından geçtiğimiz akarsu, aşağıda küçük bir dere gibi kalıyor.

Böyle bir mağaradan gün batımını seyretmek, içimizde, tarifi zor duygular uyandırıyor. İster istemez, duygulanıyoruz; hüzünleniyoruz.

Bir gezimiz daha burada sona eriyor ama, ülkemizi gezme isteğimiz hiç bitmiyor.

Yeni ufuklara yelken açmak üzere Çatalca'dan ayrılıyoruz.