Kaybolan meslekler: Sepetçilik - Nisan 2012

Bir süredir "kaybolmaya yüz tutan meslekler" aklımızı kurcalayıp duruyor: koşumculuk, semercilik, bıçakçılık, dövme demircilik, yorgancılık, ... nasıl yapılır merak ediyoruz.

Güneşin de güler yüzünü göstermesini fırsat bilip, öğleden sonra, sepet yapan köyleri araştırmaya çıkıyoruz.

 

Olağanüstü güzellikte bir manzara, bize eşlik ediyor. Yeşil ile mavinin elele verdiği 3 boyutlu bir dünyada yol alıyoruz. Araştırmamıza Orhaneli'nde başlıyoruz. Kime sorarsak, bize, Durhasan köyünü öneriyorlar.

Durhasan köyüne ilk defa gideceğiz. Yolu soruyoruz. Orhaneli üzerinden gidersek, çok uzun olurmuş. Serçeler köyünü geçip, Yeşiller köyüne gelmeliymişiz. Oradan sola saparsak, daha kolay ulaşırmışız. Vatandaşlarımızın yol tarifi çok güzel ama, günün sonunda toplam 170 kilometre yol yaptığımızı göreceğimizi hisseder gibi oluyoruz.

Bahar, tam anlamıyla gelmiş. Doğa uyanmaya başlamış. Geleceğin kozalakları, güneşe doğru başlarını uzatıyor.

Ağaçlar sanki gelin başı; bembeyaz. O kadar güzeller ki! Onları görüntülemeden yanlarından geçip gitmeyi gönlümüz elvermiyor.

Bahar dallarını önce, uzaktan görüntülüyoruz. Yeşil çimen üzerinde birer tablo gibi duruyorlar.

Gördüğümüz güzellikler, bize enerji veriyor, neşe veriyor, içimizi ısıtıyor, duygularımızı coşturuyor.

Kiraz çiçeklerine yakından baktıkça, gözlerimizi onlardan ayırmak istemiyoruz.

Doğada dolaşırken, duyduğumuz kuş seslerini sizlerin de duymasını; hafif esintinin ferahlığını sizlerin de hissetmesini isterdik.

Mürdüm eriğini ne renk bilirdiniz? Evet, haklısınız. Oysa bu mürdüm eriği daha bebek! Onlar, biraz daha erken çiçek açtıkları için, artık meyveleri ele gelmeye başlamış.

Yolumuza devam ederken, ilginç bir korkuluk gözümüze çarpıyor. Bir ağacın bekçiliğini, belli ki, tarla sahibinin çocuğunun oyuncak bebeği yapıyor.

Korkuluğun koruduğu ağaca yaklaşıyoruz. Görevini iyi yapmış olmalı. Çiçeklerin hepsi, yerli yerinde, kuşlar dokunmamış.

Bakışlarımızı biraz da dallardan yere çeviriyoruz. Doğa her yerde canlanmış. Dikkatle yere bakıyoruz; dört yapraklı yoncayı bir türlü bulamıyoruz.

Taptaze fidanlar da üçer, beşer yapraklarını yelpaze gibi yaymaya başlamışlar. Güneşi ne kadar çok görürlerse, o kadar çabuk gelişeceklerini biliyorlar.

Bütün çiçeklerin görüntüsü ayrı bir güzel. Onları vazoda görmek, kesinlikle hüzün verici olacak.

Her ağaca, her dala, her yaprağa, her çiçeğe ayrı ayrı bakıyoruz; onlarla konuşuyoruz, sevgimizi iletiyoruz.

Doğada canlananlar, yalnız bitkiler değil. Her türlü canlı, keyifle ilkbaharın tadını çıkartıyor.

En sonunda muradımıza eriyoruz. Ne zamandır bir uğur böceğini görmeyi düşlüyorduk. Sonunda karşılaştık. O kadar sevimli ki!

Bir kaplumbağ, bizi görünce başını hemen yaprakların arasına saklıyor. Hiç kıpırdamıyoruz. Dikkatle bizi izliyor. Sonra son sürat yoluna devam ediyor.

Bu güzel havada, koyunlar ağılda kalır mı hiç! Kuzularını yanlarına almışlar, bize aldırmadan dolaşıyorlar.

Çoban Yaşar ve rençber Ahmet'le biraz sohbet ediyoruz. Ortalarına geçip, bir fotoğraf çektiriyoruz.

Karlar ortadan kalkınca, yavaş yavaş çardaklar da kurulmaya başlanmış. Yatak odası ve teras üst katta. Alt kat, yaşam alanı. Mutfak da altta.

Yeşil çimenler, çamlar, bahar dalları ve karlı dağlar .......... o kadar güzel uyum sağlıyorlar ki!

 

Durhasan köyüne az bir yolumuz kaldı. Sonradan köyün adının nereden geldiğini de öğreneceğiz. Efsaneye göre, eskiden buradan bir dede geçermiş. Adı Hasan'mış. Bir ses duymuş. Ses ona, durmasını söylemiş. O da durmuş. Bu köyün kurucusuymuş. Köyün Durhasan adı, bu efsaneden geliyormuş.

Yol boyu birçok köyden geçiyoruz; hepsi ayrı bir güzel ama durmuyoruz. Buralara yeniden gelmeyi planlayıp, yolumuza devam ediyoruz.

Yol bizi, yükseklere taşıyor. Yükseldikçe, manzaramız da değişiyor. Artık, çiçek açan kirazlar aşağılarda kaldı. Neredeyse, karlı tepelerin seviyesindeyiz.

Adını çok duyup, bir türlü görme fırsatını bulamadığımız "Keklik vadisi"ne geliyoruz. Muhteşem bir manzara ile karşılaşıyoruz.

Dikkatle bakınca, bir sürünün yamaçta yayıldığını görüyoruz. Çok şanslı olmalılar diye düşünüyoruz. Sanki Alp'lerdeyiz. Heidi ile Peter'in birden bize koşacaklarını sanıyoruz.

Yol boyu köy tabelaları bize güler yüzleriyle "Hoş geldiniz" diyor; giderken, uğurluyor.

Bazı evlerin terkedilmişliği, yüreğimizi burkuyor. Geçmişte neler yaşandığını düşünmekten kendimi alıkoyamıyoruz.

Köy evlerinin bir bölümü dışarıya doğru taşkın yapılmış. Bu bölümler mutfak olarak kullanılıyor. İç bölümlerinde lavabo taşı var. Mutfağın arka bölümü hol. Odalar, sağlı, sollu.

Ahşap deseni daha yakından görüntülüyoruz. İleride büyük boy bir poster yapma düşüncesindeyiz.

Ambar olarak kullanılan bölümler evin dışında. Buralarda, hububat, yağ, kışlık malzeme bulunuyor. Isınmadığı için, yiyecekler soğukta korunuyor. Altlarından ve bazı bölümlerinden hava dolaşıyor.

Köylerin tek ısınma malzemesi odun. Yalnız, baltayı ele almanın yaşı yok. Zaten, gençler köyde durmuyor, çalışmak için şehirlere iniyorlar.

Köy yumurtalarını görüntülemek için bir kümese giriyoruz. Biz "köy tavuğu" diyoruz, oysa köylüler, bunlara "gezen tavuk" diyor. Yumurtaları görüntülemek çok zor. Bir koli "sıcak" yumurta alıp, kümesten çıkıyoruz.

Bahçede büyük bir kavga var. Aliş (sağdaki) ile Hint horozu kapışmışlar. Aliş daha güçlü ama, Hint horozu daha hırslı. İkisi de inatçı. Ayırmaya çalışıyoruz. Uzaklaştıkları yerde tekrar kapışıyorlar.

Sonunda, aradığımız yeri buluyoruz. Bekir çavuş ile tanışıyoruz. Bekir çavuş, her boy sepet yapıyor. Ondan, sepet ile ilgili teknik bilgiler öğreniyoruz. Biz sepetleri, içine alacakları miktar ile söylüyoruz: "3 kiloluk çilek koyacağımız sepetler" olarak tanımlıyoruz. Oysa, sepetler "karış" ile ölçülürmüş. "Kaç karışlık istiyorsunuz" diye soruyor. Karış, tutacaktan başlayıp, sepetin altından geçerek, tutacağın öbür tarafına ulaşan bir ölçü birimi. Beş karşıklık sepetler zeytin içinmiş. Bize, ikibuçuk karışlık sepetler yeterliymiş. Sepetler, fındık ağacından yapılırsa dayanıklı olurmuş. Sazdan yapılanlar hiç dayanıklı olmazmış. Bir sepet de biz örmek istiyoruz. Fındık dallarını önceden ıslatıp, yumuşatmak gerekirmiş. Günde ancak iki sepet yapılabilirmiş.

Merdivenden inince, iki masmavi göz bize bakıyor. Evin altında, tüyleri pırıl pırıl parlayan siyah bir keçi var. Birbuçuk aylık yavrusu da yanında.

 

Yavruyu kucağımıza alır almaz, bizi yalamaya başlıyor. Hiç yabancılık çekmiyor. Bizi ne sanıyor acaba?

Köy meydanında biraz soluklanıyoruz. Mehmet amca ile sohbet ediyoruz. Nereden geldiğimizi soruyor. Mehmet Başar 80 yaşında; çok dinç. Nazar değmemesini diliyoruz.

Mehmet Kaya'nın fotoğrafını birkaç defa çekiyoruz. Fotoğraf çekilirken birden ciddileşiveriyor. Oysa konuşurken o kadar cana yakın ki! O da 79 yaşındaymış. Hiç göstermiyor.

Köylülerle vedalaşıp, Durhasan köyünden ayrılıyoruz. Yolda, gelirken gördüğümüz bir su değirmeninde duruyoruz. Gözlerimizi kapayıp, suyun şırıltısını dinliyoruz; değirmenin çalıştığı günleri düşlüyoruz.

Güneş, parıldayan ışınlarını kalıp, uzaklaşıyor. Akşam karanlığı yavaş yavaş dağları örtmeye başlıyor.

 

Biz de dönüş yolunu tutuyoruz.

 

Güzel bir günü daha anılarımıza gömüyoruz.