En güzel günlerimden biri

4 Şubat 2009 çarşamba günü, en güzel, en anlamlı, en huzurlu günlerimizden biriydi.

Gelin, size nedenlerini anlatalım.

2008 yılının Aralık ayında, bayramlaşmak üzere, Bursa'nın dağ köylerini ziyarete gittiğimizde, çok ama çok fakir köyler ve köylüler görmüştük. Yüreğimiz burkulmuştu. O günden beri içimiz, içimizi yiyordu. Onlar oradayken, biz burada rahat oturamazdık. Birşeyler yapmamız lazımdı. Bursa Büyükşehir Belediyesi Yerel Gündem 21 Arazi ve Su Kaynakları Grubu Sorumlusu Ayhan Sarıbıyık ile birlikte ailelerimizden, komşularımızdan, tanıdıklarımızdan, kullanım dışı kalmış giysileri topladık. Onları koli ve torbalara doldurduk. Aracımızın bagajına istifledik.

Havanın da güzel olmasından yararlanarak, 4 Şubat 2009 çarşamba sabahı, yollara koyulduk. Güler yüzlü bir güneş, temiz bir hava, mavi ve bulutsuz bir gökyüzü, cıvıl cıvıl öten kuşlar, karlı tepeleri çerçeveleyen çam ağaçları ve daha bir sürü güzellik, bizleri bekliyordu.

Orhaneli'ne gelirken, mutlaka mola vermeliydik. 2007 yılının 8 Eylül'ünde, büyük bir coşkuyla temellerini attığımız "GSL 97ci dönem ormanı" yolumuzun üzerindeydi. Tabelamız, güneş ışınları altında, pırıl, pırıl parlıyordu. Tahminlerimizin aksine, üzerinde, hiçbir zedelenme ve bere izi yoktu. Gururla göğsünü germiş 10.000 küçük çam fidanı, yoldan geçenlere "Dur yolcu ! " diyordu. "Biz buradayız".

Hemen aracımızdan inip, fidanlarımızın, "yavrularımızın" yanına koştuk. O kadar şirin olmuşlardı ki ! Henüz 1 yaşlarını yeni doldurmuş olmalarına rağmen, kışın kar örtüsü, yazın güneş ışınları, dağın temiz havası, onlara yaramıştı. Neredeyse, birçoğu 20-25 santim olmuştu. Gözlerimize inanamadık. Daha büyükleri de vardı. Kimbilir, beş sene sonra, boyları, boyumuza geldiklerinde, ne kadar sevinecektik !

Yolumuza devam ettik. Bursa'dan yaklaşık 75 km kadar yol almıştık. Yükselmiştik. Demirci köye geldik. Demirci köyde, bir zamanlar 200 hane kadar varmış. Şimdi, 65 haneye kadar düşmüşler.

"Terkedilmişlik" köyün her adımında belli oluyordu. Gençler, onları esir alacak şehir hayatına doğru kaçmışlardı. İhtiyarlar ise, köylerini terketmiyorlar ama, zaman içinde gittikçe azalıyorlardı.

Taş merdivenler, tahta kapılar, bir zamanlar direk görevini üstlenen kütükler,.... ellerinden geldiğince, zamana karşı direnmeye gayret ediyorlardı.

Köyün muhtarı da, o gün için şehire inmişti. Köyün imamı Ahmet ağa bizleri karşıladı. Köyde kalan birkaç delikanlı ile selamlaştık; sarmaş dolaş olduk; hal hatır sorduk. Nerden geldiğimizi sordular. Anlattık.

Önce, bizlere, biraz köylerini gezdilermelerini rica ettik. Geçtiğimiz sokaklardaki yapılar, bize sessiz çığlıklar attılar. Canlı birer varlıkmışcasına, bizi selamladılar.

Bütün "el değmemişliklerine rağmen" bazı evlerde, hala yaşayanlar vardı. Bunu, içeriden gelen süpürge seslerinden, kırık tahtalara asılan yıkanmış elbiselerden anladık. Onları rahatsız etmemek için, kapılarını çalmadık. Sessizce uzaklaştık.

Kapı önündeki ayakkabılar, bize bütün gerçeği anlatıyordu. Bazı teyzeleri yalın ayak görmüştük. Bazıları ise, Şubat ayında, yaklaşık 1600 metre rakımlarda, lastik ayakkabı giyiyordu. Doğru bir yere geldiğimizi, doğru bir seçim yaptığımızı anladık.

Köyde, ilginç yapılar gördük. Bunlar, daha yeni yapılardı. Daha bakımlıydılar. Evlerin yanında ama ayrıydılar. Ne olduklarını sorduk. "Ambar" dediler. Bizim bildiğimiz lisana "kiler" olarak çevirmek daha uygun. İçeriye bir göz attık. Birbirinin içine geçen odalar var. Eğilerek giriliyor. Evin dışında oldukları için, soğuk, dolayısıyla korumalı oluyorlar. Bir nevi "doğal buzdolabı" diyebilir miyiz ? Bazılarının önünde teraslar ya da banklar var. Oturup, biraz soluklandık.

Köyü gezerken, İdris amcayla karşılaştık. İdris amcanın belinde, kayış yerine, bir urgan var. O da kısa kalmış. Dizleri yamalı. Pantalonunun önü kapanmıyor. Ama yüzü güleç. Ne yapsın ki ? "Ah" dedik "Ah"; "Keşke, sonsuz olanaklarımız olsa da, elimizden gelen her türlü yardımı yapabilsek !"

İdris amcayla önce, iki elimizle tokalaştık. Sonra, kaynaştık. Birbirimize sarıldık. O bizi, biz onu, çok iyi anlıyorduk.

Biraz ileride, taş bir bina gördük. Neresi olduğunu sorduk. "Çamaşırhane"ymiş. Köylüler, çamaşırlarını topluca, burada yalaklarda yıkarlarmış. Bizim geldiğimizi gören, köyün kadınları, sessizce, orayı terketmişler. Bizler "Yabancıydık". İçeriye bir göz attık. Kadınlar, kırptıkları yünü yıkıyorlarmış. İşleri, bizim yüzümüzden, yarım kalmış. Biz sorumluyduk. O zaman ? İş başa düştü. Becerebildiğimiz kadarıyla, yünleri biz yıkamaya başladık.

İşimizi bitirip, dışarı çıktık. Ömer dayı, bizi dışarıda bekliyordu. Ömer dayıyı görünce, ne yalan söyleyelim, "İstiklal harbi zamanlarını" anımsadık. Öyle bir izlenime kapıldık. Belki de, çizmelerinin içine sokmaya çalıştığı keçe pantalonu, bize bunu çağrıştırıyordu.

Ömer dayının ailesiyle tanıştık. Aile dediğimize bakmayın. Bizi gören kadınlar, tekrar eve giriyorlardı. Yeğenlerine ve yeğenlerinin çocuklarına sarıldık.

Kuru, kuru köyü gezmek olmazdı. Bizim de bir yararımız dokunmalıydı. Ne yapabilirdik ? Bir kenarda, yarısı kesilmiş, odun yığınlarını gördük. Eh, elimiz ojeli mi diyecektik ? Kaptık baltayı; birkaç kere salladık. Yarısı kütüğe, yarısı boşluğa gelse de bizim içimiz huzurluydu.

Sıra, en önemli ana gelmişti. Yanımızda getirdiğimiz giysileri, onları kırmadan, üzmeden, utandırmadan vermeliydik. Çocuklar hemen etrafımızı sardı. Tişortları, birer birer denemeye başladılar. Onları görmeliydiniz. Sanki bayram gelmişti. Koliden çıkan "tertemiz" giysileri gördükçe, gözleri parlıyordu.

Bazıları biraz "büyükmüş". Ne önemi vardı ? Yeniydiler, temizdiler, sıcaktılar.

Yandaki evden, hemen taze ayran geldi. Buzdolabındaki yoğurttan yapılmış olmalıydı. Soğuktu. Güzeldi. Onları kıracak mıydık ? Zaten susamıştık. Ayran, dostluğun simgesiydi.

Demirci köy ile vedalaşıp, yola devam ettik. Bir süre sonra, uzaktan Karasi (Yazıcı köy) gözüktü. Köyün yapısı çok ilginçti. Evler bir yamaca yapılmıştı. Hiçbir ev, bir diğerinin görüşünü engellemiyordu. Yamaç köylerinin bir çoğunda, bu özelliğin olduğunu sonradan farkettik.

Karasi köyü, daha da yoksuldu. 35 haneye kadar düşmüşlerdi. Köyde, neredeyse, hiç genç yoktu. Evler ? Evlerin "kaderlerine terkedilmişlikleri" o kadar belliydi ki !

Görüntülemek için bile "bazı merdivenlere" çıkmaya cesaret edemedik. Kimbilir, ne güzel günler görmüş, geçirmişlerdi ! Dilleri olsaydı da bir anlatsaydılar bizlere !

Köye gelinir de, eşeğe binilmez mi ? Biz de, eşeğe binmeye cesaret ettik. Bu konuda deneyimimiz olduğunu hiç söyleyemeyiz. Arkadaki eşek boş olmasına rağmen huysuz olduğu için, dede, zıpkın gibi delikanlı çevikliğiyle, öndeki eşekten bir çırpıda atlayıverdi; ite, kaka, destekleye, çekeleye, bizi kendi eşeğine oturttu.

Eminim ki, acemiliklerimizi izleyen, tepedeki taş evler, sessiz, sessiz bize gülüyorlardı.

Muhar Halil dayı, büyük bir samimiyetle bizi karşıladı. Geleceğimizi biliyordu. Bekliyordu. Halil dayı, Ocak ayının ilk haftası içerisinde eşini kaybetmişti. Başsağlığı diledik. İki kızı, iki oğlu varmış. Üçü evliymiş. Hepsi şehirdeymiş. Halil dayı, koskoca evde, yalnız yaşıyormuş.

Eve girince, yorulduğumuzu hissettik. Kerevet de vardı ama, kendimizi, kuzinenin karşısındaki minderlere atıverdik. Hani içimizden de, "kimse olmasa da şurada kıvrılıversek" diye geçirmedik değil.

Halil dayı, onun için getirdiğimiz koliden, paltoyu çıkarmış, bir askı ile, evin en mutena köşesine özenle asmıştı. Ne kadar hoşuna gittiğini, ayrıca, söz ile söylemesine gerek yoktu.

Vakit ilerlemiş, karnımız iyica acıkmıştı. Halil dayı, büyük bir misafirperverlikle bizi evine davet etmişti ama, eşini yeni kaybetmiş olan muhtardan, mükellef bir sofra kurmasını beklememiz kadar anlamsız birşey olamazdı. İzin alarak, hemen kümese koştuk. Tavuklar "kırmızı ibikli horozlarının gözetiminde" gübrelikte eşiniyorlardı. Hakiki köy yumurtalarını kapıp ....

..... küçük tüpün üzerindeki sahana koştuk. Yağ kızmaya başlamıştı. Becerebildiğimiz kadarıyla yumurtaları kırdık. Şehirliler, içindekine "sarı" derler ya, bu yumurtaların içi "turuncuydu". Ekşi mayalı köy ekmeğinden koca dilimler keserek, afiyetle karnımızı doyurduk. Halil dayı da, kendi elleriyle bize çay yaptı. Ayıptır söylemesi, üçer bardak içtik.

Evlerinin altı "ağıl"mış. Bakmak istedik. Bir de ne görelim ? O gece doğmuş, daha doğumunun üzerinden 24 saat geçmemiş, mini mini, minnacık kuzular yok mu ? Sevimli mi, sevimli ! Göbek bağları henüz düşmemiş. Anneleri, diğerleriyle beraber otlamaya gitmiş. Henüz adı bile konmamış kuzuyu kucağımıza aldık. Tüy kadar hafif. Sevmeye doyamadık. Kokladık. Kulağına güzel sözler fısıldadık.

Gözümüz, ağılın karanlığına alışınca, orada daha bir sürü kardeşini gördük. Başladı bir kovalamaca. Ya, hepsi dönüp bize bakıyor; ya, hepsi etrafımızda fırıl, fırıl dönüyordu. Bu kadar mı şirin olabilirler ?

Artık aşkam olmaya başlamştı. Odun kesmeye uzaklara giden köylüler yavaş, yavaş köylerine, evlerine dönüyorlardı. Bizim de dönüş vaktimiz gelmişti.

Güneş yavaş yavaş alçalıp, yerini gölgelere bırakmaya başladığında, biz de dönüş yolculuğuna başladık.

O gün, hayatımızdaki en güzel günlerden biriydi. Onlar mutluydular, biz mutluyduk. Yeni yerler görmüş, yeni dostluklar kurmuştuk.

O gece, rüyamızda, oralara yeniden gideceğimizden emindik.